Kapitan Piotr Paweł Dąbrowski 41Pułk Piechoty

Piotr Paweł Dąbrowski, syn Adama i Anny Aleksandry z Bogdanów, urodził się 29 czerwca 1895 r. w Warszawie. Po otrzymaniu matury został wcielony z poboru do armii rosyjskiej w 1915 r. i wysłany do szkoły dla oficerów w Kijowie, po ukończeniu której w stopniu chorążego, a potem podporucznika skierowany na front podczas pierwszej wojny światowej. 24 grudnia 1916 r. dostał się do niemieckiej niewoli, z której 7 grudnia 1918 r. uciekł i w tymże roku wstąpił do wojska polskiego (28.12.1918 r.) w stopniu podporucznika (awans na podporucznika otrzymał 25.07.1916 r. w wojsku rosyjskim). Przydzielono go do 41 Pułku Piechoty w Suwałkach, gdzie w roku 1919 pełnił funkcję adiutanta pułku i jako taki został oddelegowany do Sejn, w których zakończyło się powstanie przeciwko Litwinom i dnia 13 września 1919 roku jako komendant placu witał Naczelnika Józefa Piłsudskiego w wyzwolonych Sejnach. Tu poznał pannę Jadwigę Wierzbowską ur. w 1899 r., córkę Antoniego Wierzbowskiego i Marii z Wnorowskich Wierzbowskiej, zakochał się i 29 września 1920 r. w Łomży ożenił się. Podczas wojny z bolszewikami w okolicach Grajewa (Podlasie) okrążony przez Rosjan przekroczył granicę z Niemcami i został internowany do Westfalii skąd uciekł i wrócił do wojska polskiego. Kolejno służył: w twierdzy w Brześciu nad Bugiem i w 82 pułku piechoty w Brześciu i znów w 41 pułku piechoty im. J.Piłsudskiego w Suwałkach, od 1 stycznia 1928 roku już w stopniu kapitana. Podczas służby w 41 pułku piechoty im. J. Piłsudskiego w Suwałkach pełnił funkcję dowódcy kompanii, a równocześnie był komendantem samoobrony terytorialnej w powiatach suwalskim i augustowskim, prowadząc szkolenia rezerwistów, leśników, nauczycieli na wypadek wojny. Był również Powiatowym Komendantem Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego w Augustowie.

Równolegle uzupełniał swoje wykształcenie wojskowe uczestnicząc w różnego rodzaju kursach, np. zawodowych kierowców pojazdów mechanicznych, szyfrantów, centralnym kursie wychowania fizycznego w Centralnej Wojskowej Szkole Wychowania Fizycznego i Sportu w Poznaniu itp.

W 1937 r. ze względów rodzinnych przeniósł się do 24 Baonu Korpusu Ochrony Pogranicza w Sejnach, a w roku 1938 odszedł do rezerwy. W 1939 r. został zmobilizowany do Dowództwa Okręgu Wojskowego w Grodnie.

Po kampanii wrześniowej w październiku spotkał w Wilnie podporucznika Jerzego Wysokiego, jednego z organizatorów Wileńskiego Centrum Organizacji Podziemnych, które potem zostało przekształcone w Ekspozyturę Rządu Polskiego w Wilnie. Kapitan Piotr Dąbrowski podjął się roli emisariusza Ekspozytury na tzw. Białorusi Zachodniej z ośrodkiem w Lidzie, gdzie powołał do życia antysowiecką organizację, której trzon stanowili byli pracownicy parku 5 pułku lotniczego. Nawiązał kontakt z istniejącymi organizacjami w Białymstoku, Grodnie i Augustowie. W Lidzie mieszkał z rodziną przy ul. Morgi 15. Kiedy po raz trzeci szedł do Wilna (po nawiązaniu sieci przerzutowej przez granicę ZSRR - Litwa) został zatrzymany w Raduniu 31 stycznia 1940 roku i przebywał w areszcie oskarżony o nielegalne przejście granicy. O fakcie zatrzymania zawiadomił swego zastępcę w Lidzie Waszniewskiego Zygmunta i żonę, która w drugiej połowie lutego 1940 r. z synem i córką wyjechała do rodziny w Augustowie, a potem do Sejn (w Prusach Wschodnich) i uniknęła aresztowania lub wywózki na Sybir.

Kapitan Piotr Dąbrowski był następnie przewieziony do Wołożyna, a jego następca rozpatrywał ewentualność uwolnienia go. Po paru miesiącach przewieziono kapitana Dąbrowskiego do więzienia w Mińsku, gdzie w trakcie bardzo ciężkiego śledztwa wyszło na jaw, że nie szedł do Wilna po lekarstwo dla córki, a w sprawach anty sowieckiej organizacji. To spowodowało aresztowanie go na podstawie paragrafu 68 (szpiegostwo) i 76 (niezadowolenie z władzy sowieckiej). Więziony w Wołożynie, Grodnie i Mińsku. Sądzony był przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na sesji wyjazdowej w Mińsku pod przewodnictwem generała pułkownika Wasilija Ulrycha w dniu 2 lutego 1941 roku. Skazany został na karę śmierci. Wyrok tego kolegium był ostateczny i nie podlegał apelacji. Prośbę o ułaskawienie Rada Najwyższa ZSRR odrzuciła 15 lutego 1941 roku, więc kapitan Piotr Dąbrowski prawdopodobnie został rozstrzelany 17 lub 18 lutego 1941 roku w Kuropatach.

Żona kapitana Piotra Dąbrowskiego Jadwiga zmarła w Suwałkach 20 listopada 1980 roku i jest pochowana w Sejnach w rodzinnych grobach.

Syn Henryk Jerzy Dąbrowski , ur. 7 sierpnia 1921 roku był uczniem Państwowego Gimnazjum Męskiego w Suwałkach, Prywatnego Gimnazjum św. Kazimierza w Sejnach i być może przez kilka miesięcy - Gimnazjum im. Chodkiewicza w Lidzie. Zmarł 16 kwietnia 1998 roku w Trzebnicy; spoczywa w Dobrocinie, powiat Ostróda.

Syn Janusz Dąbrowski, ur. w 1926 r., zmarł w wieku pięciu lat.

Córka Maria Teresa Dąbrowska, ur. 28 lipca 1934 r. w Suwałkach. Zmarła 30 listopada 2021roku w Suwałkach; spoczywa na cmentarzu w Sejnach.

Kapitan Piotr Dąbrowski odznaczony był Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległej Polski i Brązowym Medalem za Długoletnia Służbę Wojskową.

Opracowanie: Maria Teresa Dąbrowska