2 Pułk Ułanów Grochowskich im. Generała Józefa Dwernickiego


2 Pułk Ułanów Grochowskich im. Generała Józefa Dwernickiego (2 p.uł.) – oddział kawalerii I Korpusu Polskiego w Rosji, Wojska Polskiego II RP i Armii Krajowej.
W latach 1921-1939 pułk stacjonował w garnizonie Suwałki, w koszarach byłego 2 Lejb-Dragońskiego Pskowskiego Pułku). Szwadron Zapasowy (Kadra Szwadronu Zapasowego) stacjonował w Białymstoku.
Pułk od 1921 wchodził w skład IV Brygady Jazdy, a od 1929 do Brygady Kawalerii Suwałki, przemianowanej w 1937 na Suwalską Brygadę Kawalerii.
Święto pułkowe obchodzono 26 sierpnia.

 


Pułk ułanów I Korpusu Polskiego

 
Ryngraf w Instytucie im. gen. Sikorskiego w Londynie
2 Pułk Ułanów sformowany został w listopadzie 1917 w Antoninach na Wołyniu, w majątku Józefa Alfreda Potockiego, w składzie I Korpusu Polskiego w Rosji. Szwadrony 1 i 2 utworzone zostały z Polaków – żołnierzy 2 Dywizji Kawalerii Gwardii. 14 grudnia 1917 ukazał się pierwszy rozkaz pułkowy. 15 stycznia 1918 z Płoskirowa przybył pluton artylerii konnej, a 10 lutego 1918 do Antonin przybył 3 szwadron złożony z Polaków – żołnierzy 10 Dywizji Kawalerii. Ze stanów osobowych 1 i 3 szwadronów zorganizowany został 4 szwadron. Ponadto utworzono oddział sztabowy i oddział łączności oraz kolumnę taborową. 20 marca w ewidencji pułku znajdowało się 47 oficerów i 840 szeregowych w czterech szwadronach oraz w innych pododdziałach liniowych i służbach kwatermistrzowskich. Kolejne szwadrony (5 i 6) powstały na Białorusi. Sformowano również szwadron ciężkich karabinów maszynowych i baterię artylerii konnej. 30 maja 1918 pułk liczył 47 oficerów, 4 urzędników wojskowych i 1091 szeregowych.

Walki

Walki toczono głównie z grupami uzbrojonych chłopów i oddziałami bolszewickimi. Już 23 lutego pułk zdobył Starokonstantynów z dużymi zapasami żywności, furażu, broni i amunicji.
23 marca pułk rozpoczął 550-kilometrowy marsz do Bobrujska, by dołączyć do sił głównych I Korpusu Polskiego. W trakcie przedzierania się z Wołynia na Białoruś pułk walczył zarówno ze zrewolucjonizowanymi oddziałami wojsk rosyjskich jak i oddziałami wojsk niemieckich.
Został rozbrojony przez oddziały niemieckie wraz z całym korpusem gen. Dowbora-Muśnickiego w końcu maja 1918 w Bobrujsku. Większość kadry wyjechała do Królestwa. W Warszawie postanowiono stworzyć zakonspirowany sztab oddziału "białej gwardii".

Pułk w walce o granice

W listopadzie 1918 zaczęto odtwarzać 2 Pułk Ułanów Grochowskich. Poszczególne jego szwadrony organizowane były w Łodzi, Łowiczu i Siedlcach. W Warszawie pracował nadal konspiracyjnie sztab pułku, kierowany przez por. Mieczysława Kudelskiego. Pod koniec 1918 dowództwo 2 p.uł. stacjonowało w Kaliszu, a kolejne szwadrony formowano w Koninie, Kutnie i Włocławku.
Odtworzone poszczególne szwadrony pułku kierowane były na front wschodni. Działały głównie na Wołyniu. Do większych starć doszło pod Zaborzem, Przewodem. Brały one również udział w rozbrajaniu Niemców na Podlasiu. Dopiero w październiku 1919 pułk działał w pełnym składzie.

Walki

2pu 1.png
Bitwa komarow 1920.png
1 szwadron walczył na froncie wołyńskim, 2 szwadron na galicyjskim, a następnie na poleskim, 3 szwadron – na galicyjskim, 4 – na podlaskim. 5 szwadron pułku skierowany został do Cieszyna gdzie stoczył potyczkę z Czechami w Lipowcach, a potem przeszedł na front galicyjski.
Pierwszy rozpoczął walki 4 szwadron pod dowództwem rtm. Kazimierza Żelisławskiego. Walczył kolejno z Niemcami, Ukraińcami i Rosjanami. grudnia 1918 dzięki samodzielnej nocnej akcji wywiadowczej ułana Aleksandra Szucha, rozbroił bez walki i strat własnych szwadron niemieckich "Huzarów Śmierci" w Rożkach pod Mordami. 6 lutego 1919, działając wspólnie z innymi pułkami, zdobył twierdzę Brześć, a 8 lutego węzeł kolejowy w Żabince. 10 lutego pod Kobryniem wziął do niewoli sztab korpusu atamana Semena Petlury. 17 lutego ułani szarżowali na pułk bolszewicki pod Antopolem. Szwadron maszerował dalej przez Pińsk, Dawidgródek i Łunieniec.
30 stycznia 5 szwadron stoczył potyczkę z Czechami pod Lipowcem o most na Wiśle. 27 lutego, jako pierwszy z oddziałów polskich wkroczył do Cieszyna. W marcu reorganizował się w Kaliszu, by następnie ruszyć na front galicyjski i m.in. wziąć udział w obronie Bełza.
l szwadron walczył na trasie od Chełma do Kowla. Wchodził w skład Grupy gen. Edwarda Śmigłego-Rydza. Uczestniczył w zajmowaniu Hołub i stacji kolejowej Maniewicze. W czerwcu pod Zamościem dołączył do pułku i został zreorganizowany.
 
Nad Styrem walczył pułk w 1919
W kwietniu 1919 walki rozpoczął 2 3 i 5 szwadron. Walczyły z Ukraińcami w rejonie Rawy Ruskiej, a od czerwca na na Polesiu, gdzie bił się na terenach między Styrem i Stochodem; nacierał też na Sarny.
5 maja pułk, zajął Żółkiew. Walcząc nadal w niepełnym składzie, atakował Brody, a w wypadzie na Radziwiłłów zdobył nieprzyjacielski pociąg pancerny. W trakcie działań dokonywano szeregu zmian organizacyjnych, a także korekt w numeracji szwadronów. W końcu lipca 1919 trzy szwadrony skoncentrowały się w rejonie Zbaraża, a w sierpniu pułk rozpoczął walki Wołyniu. zdobyto Lachowice i Zasław. W listopadzie – już z 4 szwadronem i nowo sformowanym szwadronem technicznym – dotarł do Antonin w miejsce formowania pułku w 1917. Zimą pododdziały pułku pełniły służbę patrolową nad Słuczą na odcinku Ostropol- Lubar. Wiosną 1920 sformowano kolejny pododdział – szwadron karabinów maszynowych.
25 kwietnia pułk w składzie III Brygady Jazdy, przeprawił się za Słucz i uderzył na Koristyszewo. Na początku czerwca zdobył jeszcze Chwastów i Morozówkę. Od 5 czerwca pułk prowadził działania opóźniające walcząc z kawalerią Semena Budionnego. Wycofywał się po osi: Oziema, Zwiahl, Równe. Nad Styrem w Beresteczku pozostał, podporządkowany 15 DP, szwadron detaszowany porucznika Kazimierza Halickiego . Walczył on potem m.in. pod Zambrowem, Łomżą i Kolnem. Pułk w okolicach Hrubieszowa uzupełnił stany i zreorganizował pododdziały. Uderzał jeszcze 1 lipca na Annopol, oraz przebijał się z okrążenia pod wsią Nowy Dwór. Z początkiem sierpnia 1920 2 p.uł. walczył w składzie VIII Brygady Jazdy przeciw 3 Korpusowi Kawalerii Armii Czerwonej pod Ostrołęką i wycofał się do Nowego Miasta.
13 sierpnia rozpoczął działania ofensywne i rozbił pod Milewem bolszewicki 20 pułk strzelców. 15 sierpnia wkroczył zwycięsko do Ciechanowa, a następnie kontynuował pościg za piechotą wyprowadzając szarżę pod Kraszewem, oraz ścigał uchodzące w kierunku Prus Wschodnich oddziały Korpusu Kawalerii Gaja.
1 września transportem kolejowym przegrupowano pułk spod Mławy pod Chełm. Tam dołączył do pułku detaszowany szwadron porucznika Kazimierza Halickiego będący w podporządkowaniu 15 DP. Ułani weszli w skład 2 Dywizji Jazdy. Prowadzono pościg za Armią Konną Budionnego po trasie Koniuchy-Żuków. 17 września zdobyto Klewań, Równe zajęto bez walki i prowadzono nadal pościg w kierunku na na Korzec. 1 października pułk wykonał wypad za Słucz, szarżując pod Iwanówką i Romanówką. Szwadrony brały też udział w zagonie na Korosteń, odnosząc m.in. zwycięstwo pod Żłobiczem. 12 października, w trakcie odchodzenia na linię Słuczy pułk działając pod Krasnogórką i Rudnią Baranowską wymusił kapitulację bolszewickiej 7 DP.
W grudniu "biali ułani" opuścili tereny nadgraniczne i stanęli pod Włodzimierzem Wołyńskim. Na Wołyniu powstała osada wojskowa ułanów grochowskich. W marcu 1921 pułk zajął kwatery pod Włodawą, a w maju witano go w Suwałkach, które to na 17 lat stały się jego garnizonem.

W garnizonie suwalskim

Suwałki stanowiły jeden z największych garnizonów w przedwojennej Polsce. Koszary porosyjskie przy szosie na Kalwarię stały się stałym miejscem stacjonowania pułku w okresie międzywojennym. Pułk zajmował trzy dwupiętrowe bloki koszarowe dla ułanów, blok oficerski i mały domek mieszkalny dla dowódcy. Posiadał też kasyno, w którym na parterze zbierali się podoficerowie, a na piętrze oficerowie, sześć stajni, krytej ujeżdżalni, wartowni oraz kilku mniejszych obiektów gospodarczych. Urządzono także plac alarmowy, do zawodów konnych i ćwiczeń.
W kronikach pułku zapisano największe wydarzenia okresu służby pokojowej. W dziesięciolecie powstania pułku odsłonięto na terenie koszar pomnik ku czci poległych w latach 1917 – 1920 . Z tej okazji witano w Suwałkach prezydenta II Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego. W dwa lata później świętowano piętnastolecie istnienia pułku, odsłaniając nieopodal bramy pomnik szefa pułku, gen. Józefa Dwernickiego. Od jego też imienia nosił nazwę cały kompleks koszarowy.

Zmiany w uzbrojeniu

Pułk dokonywał zmian w uzbrojeniu i wyposażeniu. W 1925 zdano szable z lat wojny, wprowadzając francuskie. W 1936 zaczęto wprowadzać szable polskie z Huty Ludwików. Przed wybuchem wojny lance niemieckie zastąpiono francuskimi. Do 1925 pułk posiadał austriackie karabinki Mannlicher wz. 95, a do 1927 rosyjskie kbk. Mosin. Później wprowadzono karabinki Mauser wz. 27 i 29 produkcji warszawskiej Państwowej Fabryki Karabinów. W 1930 wymieniono francuskie rkm Chauchat na Browning wz. 28. Pułk posiadał też na taczankach austriackie ckm Schwarzlose, od 1925 niemieckie Maximy wz. 08, a od od listopada 1938 Browning-Colty wz. 30. W lipcu 1939 pułk otrzymał pierwsze karabiny przeciwpancerne Ur wz. 35.

Szkolenie

Dzień szkoleniowy rozpoczynał się pobudką o 5:00, a kończył capstrzykiem o 21:00. W październiku pułk wcielał rekrutów i szkolił ich do wiosny w składzie szwadronów (plutonów). Na poligon wyruszano w połowie lipca. Tam doskonalono ostre strzelanie, forsowanie rzek itp. Manewry odbywały się zazwyczaj w sierpniu lub wrześniu w okolicach Skidla na Grodzieńszczyźnie, Baranowicz lub pod Białymstokiem. Prowadzono również kursy dla analfabetów i wykłady z zakresu wiedzy rolniczej. Dla podoficerów w 1926 założono Uniwersytet Żołnierski. Mogli oni ukończyć na nim pełny kurs 7 klasowej szkoły powszechnej. Poziom wyszkolenia oficerów oceniano wysoko. W 1939 80% kadry to absolwenci Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. W pułku doskonalili swoje umiejętności praktyczne, a także uczęszczali na wykłady koła Towarzystwa Wiedzy Wojskowej, brali udział w kursach języków obcych, narciarstwa i jazdy samochodowej.

Konie białych ułanów

Rocznie kupowano od 40 do 70 trzylatków (klacze i wałachy), głównie w Wielkopolsce, a później w lubelskim. Nad stanem koni czuwała dobrze wyposażona służba weterynaryjna.
W pułku zrezygnowano z utrzymania koni wyłącznie maści siwej. Siwki pozostały w plutonach łączności i trębaczy oraz w poczcie sztandarowym. Większość pododdziałów miała kasztany: w pierwszym szwadronie latarnie i nogi białe, w drugim – strzałka, gwiazdka, nogi białe, w trzecim – gwiazdka, mało białego, w czwartym oraz szwadronie ckm – ciemne.

Święta w pułku

Stałymi elementami święta pułkowego były: w przeddzień msza za poległych, a 26 sierpnia msza polowa w szyku konnym, następnie defilada, zawody konne, wspólny obiad, koncert orkiestry i bal. Do obiadu zasiadali razem oficerowie, podoficerowie i ułani. Wygłaszano przemówienia i czytano telegramy.
W dniach świąt państwowych i narodowych oraz najważniejszych świąt religijnych trębacze grali pobudkę na ulicach miasta, pułk uczestniczył w defiladzie, urządzano uroczyste capstrzyki, wygłaszano pogadanki.
W wigilię bożego narodzenia do wspólnej kolacji zasiadano w jadalni żołnierskiej i dzielono się opłatkiem. Zgodnie z tradycją ułańską kawałki opłatków kładziono również do żłobów końskich.
Kilka razy w ciągu roku zapraszano członków Koła Oficerów Rezerwy i b. Ochotników. Pamiętano także o zaproszeniach dla oficerów, którzy pozostali w barwach pułkowych,a służyli poza jednostką macierzystą. Pod opieką pułku pozostawał też pluton Krakusów w Chmielówce Starej

Kampania wrześniowa 1939

Sgo narew 1939.png
2pulgroch 1939.png
Bitwa wizna 1939.png
Bitwa kock 1939 1.png
Bitwa kock 1939 2.png
Pułk wziął udział w kampanii wrześniowej w składzie Suwalskiej Brygady Kawalerii (Samodzielna Grupa Operacyjne "Narew").
Od 1września 1939 pułk osłaniał rejon na północny zachód od Suwałk. 2 września Niemcy zajęli Bakałarzewo, które jeszcze tego samego dnia zostało odzyskane. W następnym dniu oddział niemiecki zaatakował Filipów. I ten atak został odparty przez 3 pluton, 3 szwadronu a następnie w nocy z 2 na 3 września 3 szwadron przekroczył granicę i dotarł do miejscowości Mierunksen (obecnie Mieruniszki), po czym powrócił na stanowiska bez strat. W dniu 4 września około godz. 16:00 pułk otrzymał rozkaz zejścia z zabezpieczenia granicy i przemarsz przez Bryzgiel i Suchą Rzeczkę do lasów nad jeziorem Serwy. 5 września pułk maszerując nocą dotarł do Sadowa i po całodziennym wypoczynku wyruszył, także w nocy, przez Korycin do rejonu Knyszyna. Wieczorem 7 września gen. Zygmunt Podhorski, dowódca Suwalskiej Brygady Kawalerii, skierował pułki brygady do lasów na wschód od Zambrowa. 8 września rano szwadrony dotarły w rejon Starego Wykna i ukryły się w lasach otaczających miejscowość. Kolejne dwa dni minęły bez styczności z nieprzyjacielem. Pułk przygotowywał się do realizacji wyznaczonego zadania, to jest osłony Narwi na odcinku Lutostań – Wizna. 10 września dotychczasowy dowódca pułku płk Plisowski został mianowany dowódcą 18 Suw.BK, zaś dowództwo pułku objął ppłk Karol Anders, który pod wpływem informacji o przerwaniu linii obrony na prawym skrzydle pułku, co groziło ewentualnym jego obejściem, ruszył wraz z 2 szwadronem w kierunku miejscowości Rutki gdzie starł się z nieprzyjacielem. Do walki kierowane były kolejne szwadrony, które nie były jednak w stanie zablokować grobli od Wizny na Rutki. Jednak obecność szwadronów pułku w tym rejonie dezorganizowała częściowo ruchy niemieckiego XIX Korpusu Armijnego.
Walki na pozycjach obronnych trwały do wieczora, po czym pułk powrócił na pozycje wyjściowe. Wobec odwrotu 18 DP, walczącej w rejonie Zambrowa, ppłk Anders zadecydował o wycofaniu pułku dwoma kolumnami: 1 i 4 szwadron w kierunku na Szlasy-Lipno – Kossaki-Borowe, 3 szwadron na Kulesze Kościelne, zaś 2 szwadron, który przeszedł za miejscowość Rutki, przebijał się samodzielnie trasą: las koło miejscowości Zabłocie na skraju Puszczy Białowieskiej, miejscowości Budy i Rudnia, do której dotarł 19 września. Dalej miał podążać na północny wschód, na Wołkowysk, do Ośrodka Zapasowego. Za Rudnią musiał jednak zawrócić i skierował się w rejon Białowieży, gdzie koncentrowały się oddziały 18 Suw.BK. Kolumna główna (1 i 4 szwadron) wycofywała się trasą: Gołasze-Dąb, Sokoły, Suraż, Białystok, Wołkowysk. W czasie marszu kolumna została, w wyniku walk, podzielona na mniejsze pododdziały, które przebijały się samodzielnie. 3 szwadron wycofywał się trasą: Hodyszewo, Waśki, Porozów i 18 września dotarł do Wołkowyska. Ponieważ miasto zaczęły zajmować oddziały sowieckie, dowódca szwadronu rtm. Cyngott zdecydował o dalszym marszu w kierunku południowo-zachodnim na Świsłocz – Białystok i po 9 dniach szwadron połączył się z pułkiem (już bez 1. i 4. szwadronów). 12 września dowództwo pułku przejął mjr Antoni Platonoff, zaś ppłk Anders powrócił do 1 Pułku Ułanów Krechowieckich jako jego dowódca.
Szwadrony 1 i 4 dotarły do Ośrodka Zapasowego Suwalskiej Brygady Kawalerii w Wołkowysku, gdzie po uzupełnieniu i reorganizacji weszły w skład 102 Pułku Ułanów. 18 września 102 p.uł. wyruszył w kierunku miejscowości Mosty a następnie przez Skidel pod Grodno, gdzie w dniach 20 – 22 września brał udział w obronie miasta. Przebijał się następnie w kierunku północnym i po przeprawieniu się pod Hożą na zachodni brzeg Niemna skierował się do granicy z Litwą. Granicę litewską 102 p.uł. przekroczył 23 września 1939 i został internowany.
W okolicach Białowieży gen. Zygmunt Podhorski ps. “Zaza” powołał ze zgromadzonych oddziałów Suw.BK i Podl.BK improwizowaną jednostkę kawalerii Dywizję Kawalerii "Zaza", złożoną z dwóch Brygad: Brygady Kawalerii "Plis" pod dowództwem płk. Kazimierza Plisowskiego i Brygady Kawalerii "Edward" pod dowództwem płk. Edwarda Milewskiego. 2 p.uł. został zreorganizowany i włączony w skład Brygady Kawalerii "Plis".
21 września pułk ruszył w kierunku miejscowości Mszanki a patrole w kierunku Kleszczele – Czeremcha, natrafiając w tym rejonie na nieprzyjaciela. 22 września brygada napotkała znaczne siły przeciwnika w rejonie miejscowości Omelanec i stoczyła z nim zwycięski bój. W następnym dniu ułani odpoczywali w miejscowościach Augustynka i położonej około 1 km na wschód osadzie Klateczka. 24 września pułk dotarł do Mielnika udekorowanego flagami i bramami powitalnymi na przyjęcie Armii Czerwonej. Tego samego dnia przekroczył Bug i nocował w miejscowości Borsuki. Pomiędzy 25 a 29 września dotarł w rejon miejscowości Ostrów Lubelski.
29 września nastąpiło połączenie Dywizji Kawalerii “Zaza” z Samodzielną Grupą Operacyjną Polesie gen. Franciszka Kleeberga, co spowodowało zmianę koncepcji dalszych działań bojowych. Zamiast kierunku na Rzeszów, dywizja a z nią pułk zostały skierowane na północ do rejonu miejscowości Czemierniki. 2 października pod Serokomlą rozpoczęła się bitwa, w której wprawdzie 2 p.uł. poniósł straty, głównie 3 szwadron, ale cała brygada odniosła sukces. Następnego dnia panował względny spokój. Szwadrony zajmowały pozycje w rejonie Woli Gułowskiej. Natarcie niemieckie nastąpiło 4 października pod Zarzeczem w kierunku na Wolę Gułowską. Walki trwały przez cały dzień a ułani utrzymali szereg pozycji w miejscowości i dopiero wieczorem zostali zluzowani przez oddział piechoty. 5 października pułk walczył do zmroku na skraju lasu na południe od miejscowości Gułow, po czym odszedł w kierunku folwarku Lipiny. Pułk skapitulował w dniu 6 października 1939. Po ukryciu lub zniszczeniu części broni ułani odjechali do majątku Gułów, tam oddali resztę broni, po czym pomaszerowali w kierunku Twierdzy Dęblin.

Walki w ramach Armii Krajowej

Latem 1944 odtworzono 2 Pułk Ułanów Grochowskich Armii Krajowej. Powstał on na terenie Obwodu Bielskopodlaskiego II Inspektoratu Podlaskiego AK, w okolicach Bielska Podlaskiego, Brańska, Nurca i Hajnówki.
Pułk prowadził działania polegające na atakowaniu szlaków komunikacyjnych kolejowych i drogowych, niszczeniu linii telefonicznych oraz obrony ludności przed rabunkami i gwałtami. Pułk osiągnął stan 600 żołnierzy.
4 sierpnia 1944 po naradzie z udziałem oficerów Armii Radzieckiej w Brańsku, gdzie złożyli oni podziękowanie pułkowi za pomoc przy przełamywaniu oporu niemieckiego w rejonie Bielska Podlaskiego i Hajnówki, Pułk został rozwiązany.

Grochowscy ułani

 
Gen. Józef Dwernicki
Dowódcy pułku:
  • płk kaw. Władysław Mosiewicz (1917)
  • płk kaw. Stefan Suszyński (1917 – 1918)
  • płk kaw. Adolf Mikołaj Waraksiewicz (1918 – 5 VI 1920)
  • płk kaw. Wincenty Jasiewicz (5 VI 1920 – III 1930)
  • płk dypl. Józef Smoleński (III 1930 – 1935)
  • ppłk Józef Koczwara (1935 – 1936)
  • ppłk dypl. Witold Cieśliński (1936 – 1937)
  • płk Kazimierz Plisowski (1937 – 9 IX 1939)
  • ppłk Karol Anders (9 – 12 IX 1939)
  • mjr Antoni Platonoff (12 IX – 6 X 1939)
  • mjr Mieczysław Walecki ps. "Zew" (1944)
Zastępcy dowódcy pułku
  • mjr Karol Anders
  • ppłk Kazimierz Żelisławski (do I 1928)
  • ppłk dypl. Witold Gierulewicz (1932-1934)
  • ppłk Józef Koczwara
  • ppłk dypl. Kazimierz Max
  • mjr dypl. Józef Sienkiewicz
Kwatermistrzowie pułku
  • mjr Bronisław Bechowski
  • mjr Bronisław Czapki
  • mjr Antoni Platonoff
Adiutanci pułku
  • por. Mieczysław Kudelski
  • por. Józef Sienkiewicz
  • rtm. Micewski
  • por. Alfred Świrtun
  • por. Zygmunt Pawelczak
  • rtm. Roman Jankowski
  • rtm Kazimierz Skrzyński
  • por. Wiesław Zaniewski
  • por. Włodzimierz Sumowski
  • rtm. Tadeusz Radziukanis
  • por. Władysław Wyszyński
  • por. Tadeusz Rószkiewicz
Lekarze weterynarii
  • kpt. lek. wet. Czesław Adamowicz (1923)
  • por. lek. wet. Kazimierz Sidor (1923)
  • por. lek. wet. Roman Kostrzewski (1932)
  • ppor. lek. wet. Stanisław Kirkor (od 1934)
  • por. lek. wet. Antoni Zieliński (1939)
Obsada personalna pułku w 1918
 
Sufit w sali pułku w Instytucie im. gen. Sikorskiego
  • dowódca – płk Stefan Suszyński
  • zastępca dowódcy – płk Władysław Mosiewicz
  • adiutant – por. Węglowski
  • kwatermistrz – rtm. Szemioth
  • skarbnik – ppor. Kudelski
  • dowódca 1 szwadronu – podrtm. Wincenty Jasiewicz
  • dowódca 2 szwadronu – podrtm. Ciechomski
  • dowódca 3 szwadronu – ppłk Eugeniusz Ślaski, a później podrtm. Borycki
  • dowódca 4 szwadronu – rtm. Szeliski, a następnie ppłk Józef Tokarzewski
  • dowódca oddziału sztabowego i kolmny taborowej – podrtm. Mogilnicki
  • dowódca oddziału łączności – ppor. Herkner
Szwadron detaszowany – stworzony 19 lipca 1920 roku
  • dowódca szwadronu detaszowanego – por. Kazimierz Halicki, wachmistrz Aleksander Szuch
Obsada personalna pułku w 1928
 
Sufit w sali pułku w Instytucie im. gen. Sikorskiego
  • dowódca – płk Wincenty Jasiewicz
  • zastępca dowódcy – mjr Karol Anders
  • kwatermistrz – mjr Bronisław Kazimierz Lechowski
  • dowódca Kadry Szwadronu Zapasowego – mjr Leon Dzierdziejewski
  • płatnik – por. Józef Dąbrowski
  • rtm. Henryk Łuński
  • rtm. Czesław Święcicki
  • rtm. Mieczysław Henryk Ipohorski-Lenkiewicz
  • rtm. Roman Leon Jankowski
  • rtm. Michał Kłopotowski
  • por. Jerzy Kuszel
  • por. Józef Lidwin
  • por. Tadeusz VI Kowalski
  • por. Kazimierz Szosland
  • por. Tadeusz Lindner
  • por. Alfred Swirtun
  • por. Kazimierz Skrzyński
  • por. Bohdan Stanisław Zaorski
  • por. Stefan Stanisław Święcicki
  • por. Wiesław Zaniewski
  • por. Zdzisław Adolf Czajkowski
  • por. Wiktor Olędzki
  • por. Stanisław Szefer
  • ppor. Tadeusz Radziukinas
  • ppor. Włodzimierz Bolesław Sumowski
  • ppor. Jan Kulikowski
  • ppor. Stefan Leonard Dobraczyński
Obsada personalna pułku we wrześniu 1939
 
Sufit w sali pułku w Instytucie im. gen. Sikorskiego
  • dowódca – płk Kazimierz Plisowski
  • kwatermistrz – rtm. Wiktor Olędzki
  • adiutant – por. Tadeusz Rószkiewicz
  • oficer ordynansowy – ppor. rez. Tadeusz Loth
  • oficer broni – por. rez. Mieczysław Cabanowski
  • oficer żywnościowy – chor. Franciszek Madoński
  • oficer płatnik – por. int. Franciszek Sieńko
  • skarbnik – chor. Franciszek Formas
  • lekarz medycyny – ppor. lek. med. Berbnard Hinz
  • lekarz weterynarii – por. lek. wet. Antoni Zieliński
  • kapelan – ks. Jan Chrabąszcz
  • oficer łącznikowy – ppor. rez. Grabowski
  • szef kancelarii – wachm. Władysław Grabowski
1 szwadron
  • dowódca szwadronu- rtm. Stanisław Sołtykiewicz
    • dowódca 1 plutonu – ppor. Zygmunt Tkacz
    • dowódca 2 plutonu – ppor. Witold Ślaski
    • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Stanisław Krasiński
    • szef – st. wachm. Filip Mardel
2 szwadron
  • dowódca szwadronu- rtm. rez. Jerzy Mielżyński
    • zastępca – ppor. Ryszard Głaski
    • dowódca 1 plutonu – ppor. Aleksander Chajęcki
    • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Eugeniusz Niepostyn
    • dowódca 3 plutonu – ppor. Romuald Piekarski
    • szef – st. wachm. Antoni Matusiak
3 szwadron
  • dowódca szwadronu – rtm. Marian Cyngott
    • dowódca 1 plutonu – ppor. Stanisław Bochno
    • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Henryk Jodkowski
    • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Lejba (Leon) Gurewicz
    • szef – st. wachm. Zygmunt Paliński
4 szwadron
  • dowódca szwadronu – por. Władysław Wyszyński
    • dowódca 1 plutonu – por. Stanisław Święcicki
    • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Antoni Kamiński
    • dowódca 3 plutonu – ppor. Adolf Krauze
    • szef – wachm. Jan Krawczyk
szwadron ckm
  • dowódca szwadronu – rtm. Zygmunt Pawełczak (od 2 września rtm. Stefan Swięcicki)
    • dowódca 1 plutonu – ppor. Włodzimierz Suchodolski
    • dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Jan Wróblewski
    • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Konstanty Wojtaszczyk
    • szef – st. wachm. Andrzej Wędkowski
szwadron gospodarczy
  • dowódca szwadronu – rtm. Stefan Święcicki (od 2 września ppor.rez. Wincenty Rydzewski)
    • szef – st. wachm. Stanisław Klimczewski
szwadron zapasowy
  • dowódca szwadronu – por. rez. Mieczysław Zembrzucki
    • dowódca 1 plutonu – ppor. rez. Jan Władysław Kóhn
    • dowódca 1 plutonu – ppor. rez. Zbigniew Leon Kretkowski
    • dowódca 1 plutonu – ppor. rez. Wiktor Henoch
    • szef – st. wachm. Feliks Beroś
samodzielne plutony
  • dowódca plutonu przeciwpancernego – por. Janusz Raczkiewicz
    • zastępca dowódcy – plut. pchor. Zbigniew Nanowski
  • dowódca plutonu kolarzy – ppor. Bolesław Trelińsk
    • zastępca dowódcy – kpr. Olszewski
  • dowódca plutonu łączności – por. Ambroży Kotliński
Odznaczeni srebrnym krzyżem Orderu „Virtuti Militari” V klasy za wojnę 1918-1920

  • ppor. Antoni Bułhak
  • rtm. Tadeusz Byliński
  • plut. Jan Cichawa
  • mjr Witold Ciechomski
  • ppor. Edward Ciszewski
  • pchor. Franciszek Chudzyński
  • por. Leon Dzierdziejewski
  • ppor. Marcin Freyman
  • plut. Romuald Ganowicz
  • plut. Leonard Gawrych
  • por. Witold Gierulewicz
  • kpr. Józef Graczyk
  • wchm. Jan Grot
  • rtm. Kazimierz Halicki
  • plut. Józef Harasz
  • st. uł. Adam Jałocha
  • mjr Wincenty Jasiewicz
  • rtm. Eugeniusz Jasiewicz
  • plut. Jerzy Jasiewicz
  • kpr. Franciszek Kadziszewski
  • kpr. Apolinary Karasiński
  • kpr. Bronisław Konopka
  • kpr. Leonard Kroże
  • kpr. Franciszek Kubeł
  • rtm. Mieczysław Kudelski
  • st. uł. Wacław Kupiński
  • st. uł. Michał Kowalik
  • por. Bronisław Lechowski
  • por. Roman Łabęcki
  • wchm. Jerzy Marcinkiewicz
  • st. uł. Stanisław Marczuk
  • ppłk Władysław Mosiewicz
  • plut. Józef Olczak
  • por. Janusz Ossowski
  • kpr. Mieczysław Pawłowski
  • plut. Józef Pomietko
  • st. uł. Izydor Potapowicz
  • plut. Henryk Polkowski
  • kpr. Henryk Reineke
  • ppor. Wojciech Siemaszko
  • kpr. Władysław Sienkiewicz
  • ppłk Eugeniusz Ślaski
  • ppor. Jan Slawiński
  • kpr. Jan Strzałkowski
  • płk Stefan Suszyński
  • por. Czesław Święcicki
  • kpr. Aleksander Szuch
  • ppor. Tadeusz de Thun
  • kpr. Leon Toma
  • plut. Jan Tuszyński
  • st. uł. Wacław Twardowski
  • pchor. Jan Wałłach
  • płk Mikołaj Waraksiewicz
  • pchor. Leon Wawrzynowicz
  • uł. Piotr Wojsława
  • kpr. Władysław Wujek
  • kpr. Stanisław Zasada
  • plut. Stanisław Zieliński
  • wchm. Feliks Żochowski
  • kpr. Polikarp Żochowski
  • rtm. Kazimierz Żelisławski

Symbole pułkowe

Sztandar
 
Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej
Sztandar 2 Pułku Ułanów Grochowskich otrzymał w 1918 roku, jeszcze jako pułk należący do 1 Korpusu Polskiego w Rosji. Sztandar ten został ofiarowany przez mieszkańców Szepietowki. Choć nie był to regulaminowy sztandar służył pułkowi do 1939 roku. Na jednej ze stron sztandaru znajdował się wyhaftowany obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, która stała się patronką pułku.
W dniach 11–12 września 1939 sztandar został przewieziony do Wołkowyska do Ośrodka Zapasowego Suwalskiego Brygady Kawalerii, skąd następnie przewieziono go na Litwę. Otrzymał go attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Kownie.
Pocztą dyplomatyczną przekazano go do Paryża, skąd po klęsce Francji został przewieziony do Wielkiej Brytanii.
Odznaka pułkowa

 
W okresie kiedy 2 p.uł. podlegał demobilizacji, zaprojektowano i wykonano znaczek (żeton) pułkowy. Był to metalowy biało-granatowy proporczyk o wymiarach 4,5x2 cm, z wyrytym na odwrocie kolejnym numerem, stopniem i nazwiskiem każdego oficera. Znaczki stanowiły nawiązanie do tradycji walk w I Korpusie Polskim i zewnętrzną oznakę gotowości do ponownego połączenia się ułanów w jeden organizm. Po odtworzeniu pułku noszono je na srebrnych łańcuszkach, zawieszone na górnym guziku bluzy mundurowej.
Odznakę pułkową wprowadzono w 1925. Odznaka o wymiarach 38 × 31 mm przedstawia orła w koronie, z opuszczonymi skrzydłami, trzymającego w dziobie i szponach proporczyk o barwach pułkowych, podwieszony na łańcuszku, z inicjałami "JD" (Józef Dwernicki). Wersję oficerska wykonana była z oksydowanego srebra z emaliowanym proporczykiem. Wersja żołnierska była robiona z posrebrzanego mosiądzu, nieemaliowana
Odznaki wykonała warszawska firma Wiktora Gontarczyka. Stosowano także miniaturki dla oficerów rezerwy i byłych ochotników.
Od 1927, na zasadzie braterstwa broni, wszyscy oficerowie 2 pułku ułanów grochowskich mieli prawo noszenia odznaki estońskiego l pułku huzarów.
Barwy pułku
 
Proporczyk
proporczyk biało-granatowy,
czapka rogatywka – otok biały.
Kolory interpretowano następująco: barwa biała – to skromność w pracy i życiu oraz prostota. Granat – to powaga w pracy i solidna ciągłość. Noszący takie proporczyki: muszą zachować wierność, wytrwałość, koleżeństwo bojowe i na co dzień prostotę myśli i czynów.
Na naramiennikach i znaku pułkowym noszono inicjały "J.D." Od 1922 marszem pułkowym był "Marsz Dwernickiego".
Żurawiejka



Kto w kielichu koi troski,
To ułanów pułk grochowski.
Trochę chamów, trochę panów,
To jest drugi pułk ułanów.
Pod opieką Matki Boskiej,
Jest ułanów pułk Grochowski.

Pod wezwaniem Matki Boskiej
to jest 2 pułk grochowski.
Na dnie szklanki topi troski
To ułanów pułk grochowski.
Żyje wesół i bez troski
To jest drugi pułk grochowski.

Ciągle lance w boju gubi
To jest pułk ułanów drugi.
Lampas z gaci, płaszcz z gałganów
To jest drugi pułk ułanów.
Pomną sotnie Budionnego
Pułk ułanów Dwernickiego.

Tradycje pułku

 
Ryngraf 2/4 BKPanc
Pułk nawiązywał do tradycji kawalerii Królestwa Kongresowego, powstania listopadowego i powstania węgierskiego w latach 1848-1849. Szczególny szacunek okazywano szefowi honorowemu. Delegacje pułku jeździły na grób gen. Józefa Dwernickiego do Łopatyna pod Brodami. Tam też nowo mianowani oficerowie oraz podoficerowie przyjmowani byli oficjalnie w poczet kadry pułku.
Barwy i tradycję 2 Pułku Ułanów Grochowskich w latach 1995 – 2000 kontynuował 2 batalion czołgów (dowódcy: 1995/96 kpt. Wojciech Ganuszko, 1996/98 kpt. Dariusz Lewnadowski, 1998-2000 kpt. Jerzy Cygroń) z 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii Pancernej w Orzyszu.
Ponadto, od 2003 roku działa Stowarzyszenie Ułanów Grochowskich imienia Generała Józefa Dwernickiego z siedzibą w Podkowie Leśnej. Jest to organizacja zajmująca się kultywowaniem tradycji 2 Pułku Ułanów Grochowskich, popularyzowaniem wiedzy o tej formacji poprzez różnorodne formy działalności, w tym formy rekonstrukcji historycznej.

Wikipedia