1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. Pułkownika Bolesława Mościckiego

Historyczne początki pułku sięgają początku I wojny światowej na terenie zaboru rosyjskiego. Już w styczniu 1915 roku zaczęto tworzyć polskie oddziały ochotnicze – Legiony Polskie ( później, aż do dziś, nazywane Legionem Puławskim ze względu na miejsce formowania i początkowego stacjonowania polskich ochotników) . 13 stycznia 1915 r zakończono organizację pierwszego szwadronu, w krótkim czasie później, powstał drugi szwadron. Szwadrony rozdzielono w połowie sierpnia. 1 szwadron skierowano do IV Korpusu Kawalerii pod Pińsk, 2 szwadron odszedł do dyspozycji 3 Armii pod Baranowicze. Oba szwadrony odznaczyły się wielką walecznością i zyskału uznanie Rosjan. 1 szwadron stoczył zwycięską walkę pod Borkami na Pińszczyźnie rozbijając trzy szwadrony 4 pułku huzarów heskich /straty Niemców; 17 zabitych, 44 rannych/. 2 szwadron walczył w tym czasie nad Kanałem Ogińskigo w składzie II Korpusu Gwardii. Gdy dowództwo rosyjskie zorientowało się, że polscy ułani kontaktują się i niosą pomoc jeńcom z Legionów Piłsudskigo, czym prędzej wycofali te jednostki na zaplecze. Takim sposobem szwadrony1 i 2 mogły wystąpić już razem pod koniec 1915, gdy powołano Dywizjon Ułanów Polskich w ramach większej jednostki – Brygady Strzelców Polskich. Powołanie rdzennie polskich jednostek wojskowych napotykało na wielki opór większości rosyjskiego naczelnego dowództwa i dopiero w 1917 pozwolono na zwiększenie stanu polskich jednostek. Tak powstał 18 kwietnia 1917 roku Pułk Ułanów Polskich. 2 czerwca pułk wyruszył go Galicji Wschodniej. Wraz z Dywizją Strzelców Polskich, pułk miał uczestniczyć w tzw. ofensywie Kiereńskiego. Ułanów przydzielono do II Korpusu Kawalerii. W skład tego korpusu wchodził m.in. 1 zaamurski pułk kawalerii płk. Bolesława Mościckiego. Dowódcą Pułku Ułanów Polskich -z wyboru oficerów pułku i przy aprobacie gen Korniłowa – mianowano pułkownika Bolesława Mościckiego. Przed upływem tygodnia od swej nominacji (19 lipca 1917) pułkownik Mościcki poprowadził pułk do boju pod Krechowcami. W przeddzień walk pod Krechowcami pułk obronił ludność i miasto Stanisławów przed bandami maruderów armii rosyjskiej. Gwałtom, mordom i rabunkowi położył kres gwałtowny atak polskich ułanów. Zdemoralizowanie armii rosyjskiej, częściowo opanowanej już przez bolszewików było tak wielkie, że dowództwo rosyjskie nie panowało już nad sytuacją. A właśnie pod Krechowcami znaleźli się Rosjanie w rozpaczliwej sytuacji. Nacierające wojska pruskie i austriackie były o krok od odcięcia i zniszczenia rosyjskiej 11 dywizji. Pułkownik Mościcki podjął się próby zatrzymania Niemców i Austriaków, aby dać czas na ewakuację wojskom rosyjskim. W ciągu jednego dnia, w pięciogodzinnym boju polscy ułani szarżowali sześciokrotnie pozycje bawarskiej piechoty. 400 ułanów dało wyraz nadzwyczajnego męstwa okupując zwycięstwo stratą 20% stanu w zabitych i rannych (zginęło 31 ułanów, 5 oficerów odniosło rany ,w tym jeden śmiertelne, rannych zostało 46 ułanów). Zabitych lub rannych koni – 106.Szarża Krechowiecka odbiła się wielkim echem w Rosji, gdzie opór Polaków przeciwstawiano zdemoralizowanej armii rosyjskiej. W Europie szarża ta zwróciła uwagę ze względu na swą nieprawdopodobną efektywność. Naprzeciw blisko 6-krotnie liczebniejszemu przeciwnikowi uzbrojonemu w broń maszynową i artylerię ta szarża nie miała prawa dać zwycięstwa. W Polsce przyjęto ją nadzwyczajnie jeszcze z jednego, niezwykle symbolicznego powodu. Oto w ciągu 24 godzin żołnierz polski walczył i zwyciężał żołnierzy trzech zaborów.
We wrześniu 1917 roku pułk włączono w skład I Polskiego Korpusu gen, Józefa Dowbór-Muśnickiego. Ułani 1 Pułku pod koniec 1917 r wprowadzili do swego umundurowania kolorowe proporczyki – miniaturki proporczyków przytroczonych do lanc. Amarantowo-białe proporczyki na kołnierzu munduru jednoznacznie określały rodzaj broni i numer jednostki. Zwyczaj ten przyjął się bardzo szybko w pozostałych jednostkach jazdy I Korpusu, z czasem objął wszystkie jednostki kawalerii II RP.
Zimą 1918 ułani 1 Pułku wraz I Korpusem prowadzili walki z Armią Czerwoną. Po zawarciu traktatu brzeskiego władze niemieckie postanowiły doprowadzić do likwidacji I Korpusu. 21 maja 1918 roku I Korpus złożył broń uznając zwierzchnictwo Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. Demobilizację większość polskich żołnierzy przyjęła nieprzychylnie. Wielu oficerów i żołnierzy odmówiło deportacji do Polski i na własną rękę przedzierali się przez Rosję na północ i południe z nadzieją wstąpienia do polskich jednostek. Na jesieni 1918 roku powstał na Kubaniu szwadron polskich ułanów, dowodzony przez oficerów z 1 Pułku, umundurowany także na wzór 1 Pułku. W 1919 r szwadron ten wrócił do kraju na wspaniałych koniach z dalekiej Odessy. Nie wszedł do 1 Pułku, już w pełni uformowanego, lecz stał się osnową budowy nowego pułku ułanów – słynnego i niezwykle bojowego 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. Ci spośród ułanów, którzy wrócili do Polski, zawiązali konspiracyjną sieć kontaktów. Jeszcze przed oficjalną kapitulacją Niemiec odtwarzali stare i powoływali nowe jednostki kawaleryjskie w wielu miastach Polski. Odtworzony 1 Pułk Ułanów Krechowieckich osiągnął pełny stan i gotowość bojową już pod koniec listopada. W 80% składał się z nowego zaciągu, ale 20% stanowili “rdzenni” Krechowiacy. 17 grudnia skierowano pierwszy bojowy szwadron pod Lwów. Pierwsze walki toczono z Ukraińcami pod Gródkiem Jagiellońskim. Wiosną 1919 pułk walczył na Wołyniu zdobywając Łuck. Tam, 1 szwadron wziął do niewoli dowódcę wojsk ukraińskich i jego sztab. W styczniu 1920 roku oddział ułanów krechowieckich wziął udział w zaślubinach Polski z morzem w Pucku.
…..”Na front wołyński, do Berezdowa, pułk powrócił 10 kwietnia 1920 i został podporządkowany Dywizji Jazdy gen. Romera. Dywizja miała za zadanie wykonać zagon w głąb terytorium nieprzyjaciela – przebyć w ciągu dwóch dni około 160 km po czym zająć i utrzymać, do czasu przybycia piechoty, stację Koziatyn. W tym czasie stan pułku wynosił: 20 oficerów, 600 “szabel” i 10 ciężkich karabinów maszynowych. Po przejściu do Radunina, wczesnym rankiem 25 kwietnia pododdziały ruszyły do wykonania zadania. Na moście na rzece Słucz (w okolicach Rohaczowa) przeglądu Dywizji dokonał Naczelnik Państwa, marszałek Józef Piłsudski. Następnego dnia pułk był w Rudni na biwaku i po odpoczynku przez Hwozdawkę i Białopole, po przebyciu około 80 km, podszedł pod Koziatyn, niszcząc po drodze urządzenia łączności (telegrafu) i most kolejowy na rzece Moczychwost, odcinając w ten sposób wojska sowieckie od zaopatrzenia. W zwycięskim ataku na stację towarową Koziatyn wziął do niewoli ponad 2000 jeńców. Tego dnia Dywizję wizytował ponownie Józef Piłsudski. 27 kwietnia zmęczonych ułanów zluzowała piechota. Po kilku dniach patrolowania stacji ruszył 2 maja do Białocerkwi, nie napotykając po drodze nieprzyjaciela, który zaskoczony szarżą, bez łączności i zaopatrzenia był zmuszony wycofać się za Dniepr. Po odpoczynku przez Kohorlicką Słobodę i Rzyszczów nad Dnieprem dotarł do wsi Szubówka, którą zajął po krótkiej walce. Z rozkazu Naczelnego Dowództwa cała Dywizja miała wyznaczoną na 15 maja koncentrację w rejonie Sieniawa – Taraszcza – Czupira – Czerkasy. Pułk rozlokował się w Sieniawie. Na nowego dowódcę Dywizji wyznaczono gen. Karnickiego. Zbliżała się ofensywa armii Budionnego. Jeden dywizjon pułku został skierowany do Wołodarki. Pod tą miejscowością rozegrała się pierwsza bitwa i pierwsze odniesione zwycięstwo ułanów nad 20 pułkiem kozaków i 19 pułkiem kawalerii armii Budionnego. Szarża ułanów wywarła tak silne wrażenie na przeciwniku, że spowodowała przejście na polską stronę brygady kozaków, po uprzednim wycięciu komisarzy komunistycznych. Bój pod Wołodarką miał także znaczenie moralne – do końca wojny polsko-bolszewickiej żaden oddział kozaków nie wytrzymał szarży któregokolwiek szwadronu pułku. Kolejna bitwa, w której brali udział ułani pułku rozegrała się pod Antonowem. Dywizja została zaatakowana przez dwie dywizje sowieckie z samochodami pancernymi. Ataki zostały odparte.” /Wikipedia/ W sierpniu 1920 roku pułk prowadził krwawe, wyczerpujące walki z konnicą Budionnego zakończone pobiciem Armii Czerwonej w bitwach pod Zamościem, a szczególnie pod Komarowem. 20 marca 1921 roku w Tomaszowie Lubelskim, Naczelny Wódz marszałek Józef Piłsudski udekorował sztandar pułku Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.W okresie międzywojennym pułk stacjonował w Augustowie. 1 Pułk Ułanów Krechowieckivh wchodził w skład Suwalskiej Brygady Kawalerii, którą dowodził poprzedni dowódca pułku gen. bryg. inż. Zygmunt Podhorski. W skład Suwalskiej Brygady wchodziły także: 2 Pułk Ułanów Grochowskich, 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich, 3 Pułk Strzelców Konnych, 4 Dywizjon Artylerii Konnej i 31 Dywizjon Pancerny. Brygada natomiast działała w ramach Samodzielnej Grupy Operacyjnej “Narew” /dowodził gen. bryg. Czesław Młot-Fijałkowski/. 10 września Krechowiacy stoczyli pierwszy poważny bój z Niemcami. Zaatakowali, rozbili i wyparli SS-manów z 44 zmotoryzowanego dywizjonu rozpoznawczego dywizji pancernej “Kempf”. Na polu walki zostało kilkunastu zabitych ss-manów, wzięto też do niewoli jeńców.W ręce ułanów wpadła wielka ilość samochodów i broni. W następnych walkach zdobyli całą baterię haubic 105 mm. Po całodziennej walce ułani odnotowali straty kilkunastu rannych. Następnego dnia 1 szwadron zniszczył kolumnę samochodów, a 4 szwadron zniszczył 3 czołgi i wiele samochodów. Niemcy odpowiedzieli wzmożeniem ognia artyleryjskiego i wysłaniem dodatkowych oddziałów. W czasie walki w leśnym terenie śmiertelnie ranny został płk Jan Litewski, dowódca pułku. W czasie tych walk doszło do tragicznej pomyłki. Żołnierze II batalionu 77 pp. w nocnym marszu mającym zaskoczyć Niemców, na skutek mgły zeszli z drogi i z zajętych pobocznych pozycji razili ułanów, biorąc ich za Niemców. Krechowiacy walczący z Niemcami i atakowani przez swoich , w wielkim zamęcie musieli opuścić pole bitwy. Dalsze dni walk upływały głownie na przegrupowaniach i wyrywaniu się z otoczenia przez siły nieprzyjaciela. Pod Wysokiem Mazowieckiem doszło do walki, w której ułani zniszczyli dwa wozy ppanc i kilka samochodów. Kolejną próbę przebicia okrążenia podjęto 15 września. W czasie walk pod Olszewem Niemcy stracili ok 70 zabitych i wielu rannych.. Niemcy po zajęciu Olszewa, z zemsty wymordowali całą zastaną ludność. 20 września pułk dotarł do Białowieży. Dalszy marsz na południe, w rejon Brześcia jako punkt koncentracji wskazany przez Naczelnego Wodza, pułk ruszył 21 września o 6.00 rano. Po drodze wyparto Niemców z zajętej przez n ich wsi, a w innej wiosce, w której zbudowano bramy powitalne spowite w czerwieni sztandarów /mieszkańcy czekali na bratnich “wyzwolicieli”/ odpłacono za takie powitanie puszczeniem wioski z dymem /ludność nie ucierpiała bezpośrednio, bo w porę uciekła/ 28 września pułk zajął pozycję w Kijanach zabezpieczając bród przez Wieprz dla oddziałów grupy operacyjneju “Polesie”. Zgrupowanie “Zaza” , w skład którego wchodził 1 Pułk Ułanów Krechowieckich, dowodzone przez gen, Podhorskiego (“Zaza” to pseudonim gen Podhoreckiego) podporządkowało się gen. bryg. Franciszkowi Kleebergowi, dowódcy grupy operacyjnej “Polesie”. Ideą gen. Kleeberga była odsiecz dla Warszawy. Zgrupowanie “Zaza” 30 września całodniowym marszem aż do późnych godzin nocnych osiągnęło połaczenie się z siłami “Polesia” O świcie 3 października pułk stoczył leśną walkę z Niemcami, niszcząc dwie armaty i opanowując dwie pozostałe. W dniach 4 i 5 października pułk był w odwodzie. 6 października o godzinie 12.00 nastąpiła ostatnia zbiórka pułku. Adiutant odczytał rozkaz pożegnalny gen. Kleeberga. Wcześniej ułani zniszczyli lub ukryli broń, zakopano sztandar pułku.

ODZNAKA PUŁKOWA

W 1920 r. Ogólne Zebranie oficerów uchwaliło ustanowienie „Znaku pułkowego”. Statut przejęli krechowiacy 18 lipca (był już wówczas gotowy model znaku). Właściwie były dwa znaki — dla oficerów i „szeregowych”. Znak oficerski miał być nadany oficerowi po rocznej służbie przez Ogólne Zebranie oficerów (na wniosek Kapituły). Ono także mogło znak odebrać. Znak szeregowych nadawała Kapituła (specjalna dla tego znaku) za roczną służbę w pułku. Posiadanie znaku zobowiązywało m.in. do przybycia na święto pułkowe i do wzajemnego zapoznawania się. Znak nosiło się po lewej stronie kurtki mundurowej.
Głównym motywem był krzyż z 4 proporczyków pułkowych, na nim widniał orzeł popularny w I Korpusie, który na ogonie miał datę utworzenia pułku a na piersi monogram l UK. Znak oficerski był wykonany ze srebra i emaliowany, szeregowych zaś z mosiądzu posrebrzany.
W1929 roku na skutek odgórnego zarządzenia zmieniono właściwie całą odznakę. Nowy regulamin (nie statut) przyznawał prawo do posiadania odznaki wszystkim żołnierzom, którzy przesłużyli 2 lata (w służbie zawodowej) lub rok niezawodowe z wyjątkiem karanych sądownie lub dyscyplinarnie. Posiadaczom zaś odznaki (a poprzednio znaku) wydawano legitymacje. W wyjątkowych wypadkach mogła być przyznana osobom prawnym lub fizycznym zasłużonym dla pułku. Odznakę nadawał i odbierał dowódca pułku. Te zasadnicze zmiany przeprowadzono z wielkimi oporami oficerów l p. uł. Ostatecznie w 1929 r. postanowili oni ustanowić nową odznakę a Znaku nie nosić. /Sdznaka zachowywała budowę Znaku, lecz zamiast orła z I Korpusu umieszczono godło państwowe obowiązujące od 1927 roku, na miejscu monogramu zaś — Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Tak wyglądała odznaka obowiązująca w 1939 r. (i później aż do rozwiązania pułku) , projektantem był por. Bohdan Mincer. /s.40; w opracowaniu Grzegorza Krogulca “1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. płk. Bolesława Mościckiego” Warszawa 1990 (seria : Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej).

SZTANDAR

W lutym 1917 r. w drodze dywizjonu na front galicyjski. Polki z Mińska Litewskiego wręczyły 2 szwadronowi amarantowo-biały proporzec z orłem. Lecz wcześniej jeszcze, bo na pewno od wiosny 1916 r. Dywizjon posiadał swój znak w postaci amarantowo-białego proporca. Przypominał on noszone przez ułanów na lancach, lecz był znacznie większy. Wożono go w asyście pocztu jak sztandar jednostki. Początkowo proporzec zamiast na drzewcu umocowany był do zdobycznej lancy niemieckiej, tak jak poprzedni proporzec. Podczas składania przysięgi w Czugujewie wiosną 1917 r. ustalono, iż proporzec stanie się sztandarem pułku. Odtąd sztandar stale towarzyszył pułkowi — w czasie walk (gdzie został przestrzelony) i postoju w odwodzie. Z czasem proporcowi-sztandarowi odcięto końce i obszyto srebrnymi frędzlami. Sprawiono drzewce i szarfę dla sztandarowego.
Po demobilizacji I Korpusu sztandar zabrał rtm. Feliks Dziewicki (drzewce i szarfa przepadły). Przekazał go z kolei na przechowanie proboszczowi jednej z parafii w powiecie Włoszczowskim z obawy przed rewizją okupantów austriackich. Dopiero w kwietniu 1919 r. sztandar powrócił do pułku. Nowe drzewce i szarfę ofiarowała hr. Teresa Potocka. Po uroczystym wręczeniu sztandaru ułani złożyli nań przysięgę i jak podczas I wojny sztandar uczestniczył we wszystkich „okazjach” bojowych pułku. Nosił też na sobie ślady walk — 2 przestrzeliny po pociskach niemieckich w 1917 r. W 1920 r. zaś podczas bitwy pod Komarowem ranny został sztandarowy wachm. Zygmunt Wiewiórowski a koń pod nim zabity. Podczas upadku pękło drzewce i po wojnie miejsce złamania wzmocniono srebrnym okuciem z wymienionymi bitwami. Krzyż Orderu Virtuti Militari przytwierdzono na kokardzie, od której zwieszały się wstążki orderowe.
Krechowiecki pułk przywiązał się do swego starego znaku bojowego co sprawiło, że używał go mimo wprowadzenia w 1919 r. całkiem innego wzoru sztandarów dla całej armii.
W okresie pokojowym sztandar znajdował się w Augustowie i razem z pułkiem wyszedł na front w 1939 r. 11 września pod Długoborzem został uratowany przez oderwanie od drzewca, przed kapitulacją pod Kockiem zaś, zakopany przez specjalną komisję.
Obecnie przechowuje go Instytut Polski i muzeum gen. Sikorskiego w Londynie, jest odnowiony po zniszczeniach wojennych. Trafił zaś tam w dość niezwykły sposób – po wojnie por. Bolesław Podhorski (przedwojenny przewodniczący Osady Krechowieckiej) otrzymał od dowódcy pułku ppłk. Kazimierza Zaorskiego, za zgodą gen. Władysława Andresa, polecenie odnalezienia i przywiezienia sztandaru. “Wrócił” w tym celu do kraju i po dwukrotnych nieudanych próbach – 12 czerwca 1946 r. odnalazł sztandar. Po powrocie do pułku przez “zieloną granicę” zameldował gen. Andersowi wykonanie zadania. / s.41/42; w opracowaniu Grzegorza Krogulca “1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. płk. Bolesława Mościckiego” Warszawa 1990 (seria : Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej)
1 Pułk Ułanów Krechowieckich, był pierwszym nie tylko z tytułu przyporządkowanego numeru, ale także w swej historycznej istocie. Obok ułanów Beliny z Legionów, był najwcześniej sformowana jednostką jazdy polskiej, jeszcze na lata przed odzyskaniem niepodległosci. Wiele zwyczajów i regulacji przyjętych w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich miało kontynuację w pozostałych jednostkach polskiej kawalerii. Krechowiacy wprowadzili do powszechnego stosowania proporczyki na kołnierzu munduru. W pułku wprowadzono zwyczaj, na polecenie pierwszego dowódcy płk Mościckiego, regulaminowej odpowiedzi nagrodzonego lub pochwalonego ułana. Pochwalony żołnierz odpowiadał przełożonemu “…Ku chwale Ojczyzny, panie… (tu wymieniał stopień wojskowy).” Zwyczaj ten przyjął się z czasem w całym Wojsku Polskim.

DOWÓDCY PUŁKU

  • płk Bolesław Mościcki
  • płk Stefan Suszyński
  • płk Feliks Dziewicki
  • mjr Zygmunt Podhorski
  • płk dypl. Marian Słoniński
  • płk dypl. Leon Strzelecki
  • płk dypl. Karol Bokalski
  • ppłk. Jan Litewski
Obsada personalna 1 września 1939
  • dowódca pułku – ppłk Jan Litewski
  • zastępca dowódcy – ppłk Karol Anders
  • adiutant – rtm. Michał Jaczyński
  • kwatermistrz – kpt. Tomasz Jarmołowicz
  • kapelan – ks. Klebanowski
  • szef służby p.gazowej – rtm. Janusz Komorowski
  • lekarz pułku – por. lek. Augustynowicz
  • lekarz weterynarii – lek. wet. Henryk Szklarczyk
  • dowódca 1 szwadronu – rtm. Tomasz Mineyko
  • dowódca 2 szwadronu – rtm. Wincenty Chrząszczewski
  • dowódca 3 szwadronu – rtm. Konrad Zaremba
  • dowódca 4 szwadronu – por. rez. Tadeusz Pietraszewski
  • dowódca szwadronu ckm – rtm. Jan Zagórski
  • dowódca plutonu ppanc. – por. Lech Filipczuk
  • dowódca plutonu kolarzy – ppor. Jan Warnke
  • dowódca plutonu łączności – por. Andrzej Czaykowski

POLSKIE SIŁY ZBROJNE na ZACHODZIE

Pułk Ułanów Krechowieckich został odtworzony w ramach Polskich Sił Zbrojnych na terenie ZSRR. W jego skład weszły: 6 dywizjon kawalerii/1 pułk ułanów, pułk kawalerii 5 DP i 7 dywizjon kawalerii. Pierwsze rozkazy dotyczące powołania jednostek zostały wydane przez gen. Władysława Andersa 6 września 1941 roku. Dywizjon kawalerii, formowany w Tockoje, miał składać się z dowództwa dwóch szwadronów liniowych oraz plutonu ckm. Liczyć miał 11 oficerów oraz 310 szeregowych. 15 września 1941 na placu obok sztabu zebrali się wydzieleni ze wszystkich oddziałów 6 DP kawalerzyści. Datę tę uznaje się za pierwszy dzień istnienia dywizjonu kawalerii 6 DP. Dowódcą dywizjonu został rtm. Witold Uklański z 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich. 24 września 1941 wyszedł pierwszy rozkaz organizacyjny dywizjonu, a dopiero 1 stycznia 1942 po raz pierwszy żołnierze dywizjonu (jeszcze nieformalnie) założyli proporczyki na patki mundurów. Właśnie takie nosiła delegacja żołnierzy składająca dowódcy dywizji życzenia, co było swoistym testem. Już następnego dnia rozkaz dywizjonowy nakazywał używanie proporczyków w kolorze amarantowo-białym. 15 lutego wszystkie trzy człony przyszłego pułku były już w Otarze. Gen. Anders zdecydował o pozostawieniu w składzie armii tylko jednego pułku kawalerii. Jego wybór padł na 6 Dywizjon Kawalerii (od stycznia noszącego nazwę 1 Pułku Ułanów Krechowieckich) dowodzony przez mjr. Zaorskiego. (Wikipedia)
25 marca 1942 r pułk opuścił ZSRR /po kolejnych, drastycznych obniżkach racji żywieniowych dostarczanych przez Sowietów/ . Pułk dotarł do Iraku. W obozie w Habbaniyi stacjonował od 26 kwietnia do 6 maja. Pułk zmieniał nazwy i przydziały, . Ostatecznie pułk objął batalion czołgów, a po rozbudowie batalionu, stał się regularnym pułkiem pancernym, dalej nosząc nazwę 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. 28 czerwca 1943 batalion przemianowany został na 1 Pułk Kawalerii Pancernej. W lipcu powołano Samodzielną 2 Brygadę Pancerną. Bataliony czołgów przemianowano na pułki czołgów, a skład brygady przedstawiał się następująco:
-4 Pułk Pancerny “Skorpion” – z 4 batalionu czołgów
-1 Pułk Ułanów Krechowieckich – z 5 bataliony czołgów
-6 Pułk Pancerny “Dzieci Lwowskich” – z 6 batalionu czołgów
21 sierpnia 2 Brygada Pancerna przeszła ponownie do Palestyny w rejon Gazy. Brygada wzięła udział w walkach na terenie Włoch. Na stanie każdego pułku były 52 amerykańskie czołgi shermany, 11 lekkich stuartów i scout-carów /samoch 28 czerwca 1943 batalion przemianowany został na 1 Pułk Kawalerii Pancernej. ody opancerzone/. W dniach 11–25 maja 1944, w decydującej fazie bitwy pod Monte Cassino i Piedimonte, pułk był w odwodzie 2 Brygady Czołgów. W bitwie pod Ankoną[11] brygada dostała zadanie oskrzydlenia niemieckiej 278 DP i odcięcia jej odwrotu. Brygada nie zdołała odciąć w pełni dróg odwrotu. Zdobyła jednak miasto Chiaravalle, Niemcom pozostawiając jedynie wąski, ostrzeliwany korytarz pomiędzy wybrzeżem a miastem.Po raz drugi 2 Brygada Pancerna nacierała samodzielnie w dniach 13–20 kwietnia 1945 jako zgrupowanie “Rak” w natarciu na Bolonię. Było to bardzo trudne czołowe natarcie, połączone z forsowaniem kilku przeszkód wodnych. Zgrupowanie wykonało wówczas do końca postawione mu zadanie.
Pułk został rozwiązany wraz z pozostałymi jednostkami II Korpusu Polskiego w 1947.
Samochód pancerny pułku – Staghound
———————————————————————————–
1 Pułk Ułanów Krechowieckich AK

Puszcza Augustowska na mapie Suwalszczyzny
Według planu Komendy Głównej AK na białostockim obszarze AK powstać miały 18. i 29. dywizje piechoty oraz jedna brygada kawalerii, określana jako zgrupowanie kawalerii “Północ”. Niebawem rozszerzono to na odtworzenie zarówno Suwalskiej, jak i Podlaskiej Brygady Kawalerii.
Wiosną 1944 przystąpiono do wyznaczenia obsad personalnych, a poszczególne obwody (okręg dzielił się na inspektoraty, a te na obwody) przedstawiały plany odtworzenia sil zbrojnych na własnym terenie.
Ppłk Władysław Liniarski “Mścisław”, dowódca Okręgu Sarna (okręgu Białostockiego AK), w rozkazie z 20 kwietnia 1944 nadał oddziałom (zgrupowaniom) partyzanckim nazwy poszczególnych pułków. I tak augustowski obwód nr 7 “Olcha” inspektoratu suwalskiego miał odtworzyć 1 Pułk Ułanów Krechowieckich. Jego tymczasowa nazwa (robocza) na czas formowania brzmiała oddział partyzancki 1 pułku ułanów.Podstawą odtworzenia zgrupowań były oddziały partyzanckie oraz Kedywu. W akcji “Burza” brało udział: 6 oficerów i ok. 300 szeregowych. W ramach akcji wykonano: 15 zasadzek ogniowych, stoczono trzy mniejsze walki, rozbrojono około 50 żołnierzy niemieckich. Zdobyto: dwa ckm-y, pięć lkm, sześć rkm, 18 pistoletów maszynowych, 118 kb, 350 granatów i sześć motocykli. Zniszczono siedem samochodów i trzy motocykle.Straty nieprzyjaciela: około 40 zabitych, 60 rannych oficerów i żołnierzy oraz 35 wziętych do niewoli (po rozbrojeniu i przesłuchaniu wypuszczeni).Straty własne: jeden zabity, dwóch lekko rannych. /Wikipedia/
Pamięć o pułku

Tradycje 1 Pułku Ułanów Krechowieckich od 1995 kultywuje 1 batalion czołgów z Orzysza, natomiast latem 2001 część członków Stowarzyszenia Barwy i Tradycji 11 Pułku Ułanów Legionowych powołała Stowarzyszenie Miłośników Kawalerii im. 1 Pułku Ułanów Krechowieckich organizujące rekonstrukcje historyczne i kultywujące tradycje tejże jednostki.
Przy al. kardynała Wyszyńskiego 2a w Augustowie mieści się Muzeum 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, natomiast w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się obraz olejny na tekturze o wymiarach 33 × 48 cm autorstwa Jerzego Kossaka pt. “Pościg ułanów krechowieckich za bolszewikami” (1930)[34].
Od 1 października 1992 Zespół Szkół Samorządowych nr. 3 w Augustowie nosi imię “1 Pułku Ułanów Krechowieckich”, a w szkole działa Towarzystwo Młodego Krechowiaka. /Wikipedia/